Blog
28 augustus 2013 naar aanleiding gesprek met Herman van Gunsteren
Een politiek-filosoof waardig, opent Herman van Gunsteren met stellingen die ieder van ons raken. We zitten op een mening alsof we op de WC zitten. Er is geen enkele garantie dat wat je bedenkt ook gebeurt en als de werkelijkheid zich niet gedraagt zoals gedacht raken we uit balans. Het belangrijkste in het leven, liefde en vertrouwen, kun je niet afdwingen. Hij roept hiermee op dat we ons open stellen voor zoveel meer dan cognitie. Zoals spreeuwen in een vlucht met duizenden. Zelforganisatie is zijn fascinatie. Een intelligente orde zonder baas. Binnen meest uiteenlopende disciplines ontwikkelt zich hierover robuuste kennis met vergelijkbare essenties. Voor zelforganisatie noemt Van Gunsteren vier samenhangende principes: diversiteit, multipele representatie, selectie en indirecte controle. Zelforganisatie werkt in 95% van de gevallen. Voor de resterende 5% is een rijk repertoire nodig. Er is geen kunstje dat altijd werkt. Mocht zelforganisatie een beeld oproepen dat alles vanzelf en in harmonie verloopt, die vlieger gaat niet op. Zo is diversiteit beslist niet altijd leuk, waardoor we de neiging vertonen eerst het denken te harmoniseren om pas daarna het debat te starten. Ook selectie is vaak onaangenaam. Als de uitkomst ons niet bevalt, hebben we als oplossing het selecterende orgaan weg te sturen. Stel dat we werken via zelforganisatie steeds beter in de vingers krijgen, is er dan nog toekomst voor politieke partijen? Van Gunsteren schrijft niets af en blijft verrijken: zoals bij de ontwikkeling van onze hersenen, komt er gewoon iets bij en wat er is zal blijven.
Een politiek-filosoof waardig, opent Herman van Gunsteren met stellingen die ieder van ons raken. We zitten op een mening alsof we op de WC zitten. Er is geen enkele garantie dat wat je bedenkt ook gebeurt en als de werkelijkheid zich niet gedraagt zoals gedacht raken we uit balans. Het belangrijkste in het leven, liefde en vertrouwen, kun je niet afdwingen. Hij roept hiermee op dat we ons open stellen voor zoveel meer dan cognitie. Zoals spreeuwen in een vlucht met duizenden. Zelforganisatie is zijn fascinatie. Een intelligente orde zonder baas. Binnen meest uiteenlopende disciplines ontwikkelt zich hierover robuuste kennis met vergelijkbare essenties. Voor zelforganisatie noemt Van Gunsteren vier samenhangende principes: diversiteit, multipele representatie, selectie en indirecte controle. Zelforganisatie werkt in 95% van de gevallen. Voor de resterende 5% is een rijk repertoire nodig. Er is geen kunstje dat altijd werkt. Mocht zelforganisatie een beeld oproepen dat alles vanzelf en in harmonie verloopt, die vlieger gaat niet op. Zo is diversiteit beslist niet altijd leuk, waardoor we de neiging vertonen eerst het denken te harmoniseren om pas daarna het debat te starten. Ook selectie is vaak onaangenaam. Als de uitkomst ons niet bevalt, hebben we als oplossing het selecterende orgaan weg te sturen. Stel dat we werken via zelforganisatie steeds beter in de vingers krijgen, is er dan nog toekomst voor politieke partijen? Van Gunsteren schrijft niets af en blijft verrijken: zoals bij de ontwikkeling van onze hersenen, komt er gewoon iets bij en wat er is zal blijven.
27 juni 2013 naar
aanleiding gesprek met Paul Schnabel
Een klassieke VPRO-avond. Paul Schnabel echt aan het woord en in de gelegenheid zelf punten achter zijn volzinnen te zetten. Een parade van paradoxen. We zijn schatrijk net achter Zweden en somber net boven Grieken. Eigen waarden en normen prijken bovenaan en anderen moeten veranderen. We hunkeren naar stabiliteit en versplinteren het politieke landschap. Onze welvaart is ongekend hoog en we doen alles om dit niveau te bevriezen. Dat lukt aardig. Sinds 2008 is ons BBP stabiel en een derde deel ervan gaat naar zorg en sociale zekerheid. Onderwijs, onderzoek en innovatie zijn aangewezen op schraal bedeelde topsectoren. Waar het kabinet zich toelegt op akkoorddansen, verdiept de verlammende perspectiefcrisis zich. Het past bij het machtsinterbellum waarin we verkeren. De natiestaat lost op in een steeds vastere EU en in vloeibare regio’s. Het zijn de media die zich uit gemakzucht maar blijven richten op de Haagse klucht, terwijl individuen zich kleinschalig aan het organiseren zijn. Brabant is een goed voorbeeld van een vitale regio die zichzelf omhoog werkt en open staat voor anderen. Eerdere crises, zoals die rond de val van DAF en Philips, gaven extra energie om er beter uit te komen. Waar een wethouder van Amsterdam de hoofdstad in het buitenland positioneert als Eindhoven-Noord is dat aardig gelukt. Nu bescheiden, dienstbaar en open blijven, want de succesladder is geen click fonds.
Een klassieke VPRO-avond. Paul Schnabel echt aan het woord en in de gelegenheid zelf punten achter zijn volzinnen te zetten. Een parade van paradoxen. We zijn schatrijk net achter Zweden en somber net boven Grieken. Eigen waarden en normen prijken bovenaan en anderen moeten veranderen. We hunkeren naar stabiliteit en versplinteren het politieke landschap. Onze welvaart is ongekend hoog en we doen alles om dit niveau te bevriezen. Dat lukt aardig. Sinds 2008 is ons BBP stabiel en een derde deel ervan gaat naar zorg en sociale zekerheid. Onderwijs, onderzoek en innovatie zijn aangewezen op schraal bedeelde topsectoren. Waar het kabinet zich toelegt op akkoorddansen, verdiept de verlammende perspectiefcrisis zich. Het past bij het machtsinterbellum waarin we verkeren. De natiestaat lost op in een steeds vastere EU en in vloeibare regio’s. Het zijn de media die zich uit gemakzucht maar blijven richten op de Haagse klucht, terwijl individuen zich kleinschalig aan het organiseren zijn. Brabant is een goed voorbeeld van een vitale regio die zichzelf omhoog werkt en open staat voor anderen. Eerdere crises, zoals die rond de val van DAF en Philips, gaven extra energie om er beter uit te komen. Waar een wethouder van Amsterdam de hoofdstad in het buitenland positioneert als Eindhoven-Noord is dat aardig gelukt. Nu bescheiden, dienstbaar en open blijven, want de succesladder is geen click fonds.
2 april 2012 naar
aanleiding gesprek in Den Haag
Ontkennen van de realiteit en overtuigende trends levert op korte termijn vaak voordelen op maar op langere termijn naar verhouding veel grotere nadelen. Neem het H-woord. Het feit dat we in deze termen over hypotheekrenteaftrek of koophuissubsidie spreken zegt eigenlijk al voldoende. In kringen van VNO-NCW, VEH, NEPROM en ga zo nog maar even door, was het tot voor kort taboe. Parallel is door onafhankelijke nuchtere denkers precies voorspeld wat zich nu voltrekt. Neem het P-woord. Minder bekend. Staat voor participatie door eindgebruikers. Spreken van eindgebruikers in plaats van startgebruikers of initiatiefnemers zegt ook hier voldoende. Ontwikkelaars, corporaties en bouwers hebben decennia bepaald wat we kregen voorgeschoteld. Parallel heeft onder meer de WRR aan het einde van de vorige eeuw voorspeld dat mensen dit niet langer pikken. Wonen is leven en daar ga je zelf over. Ontwikkelaars geven signalen als dat deze boodschap uit de samenleving eindelijk wordt opgepakt. Neem het G-woord. Staat voor grond. Is een nog te doorbreken taboe. Alles wat je erover zegt is licht ontvlambaar. Toch is het de hoogste tijd dat ook grond wordt ontleed. Niet de aarde maar hoe geldstromen lopen. Laten we dat tot op de bodem uitzoeken en er conclusies uit trekken. Weliswaar één over twaalf maar wellicht kunnen we er een totale stagnatie van ruimtelijke ontwikkelingen nog mee voorkomen.
Ontkennen van de realiteit en overtuigende trends levert op korte termijn vaak voordelen op maar op langere termijn naar verhouding veel grotere nadelen. Neem het H-woord. Het feit dat we in deze termen over hypotheekrenteaftrek of koophuissubsidie spreken zegt eigenlijk al voldoende. In kringen van VNO-NCW, VEH, NEPROM en ga zo nog maar even door, was het tot voor kort taboe. Parallel is door onafhankelijke nuchtere denkers precies voorspeld wat zich nu voltrekt. Neem het P-woord. Minder bekend. Staat voor participatie door eindgebruikers. Spreken van eindgebruikers in plaats van startgebruikers of initiatiefnemers zegt ook hier voldoende. Ontwikkelaars, corporaties en bouwers hebben decennia bepaald wat we kregen voorgeschoteld. Parallel heeft onder meer de WRR aan het einde van de vorige eeuw voorspeld dat mensen dit niet langer pikken. Wonen is leven en daar ga je zelf over. Ontwikkelaars geven signalen als dat deze boodschap uit de samenleving eindelijk wordt opgepakt. Neem het G-woord. Staat voor grond. Is een nog te doorbreken taboe. Alles wat je erover zegt is licht ontvlambaar. Toch is het de hoogste tijd dat ook grond wordt ontleed. Niet de aarde maar hoe geldstromen lopen. Laten we dat tot op de bodem uitzoeken en er conclusies uit trekken. Weliswaar één over twaalf maar wellicht kunnen we er een totale stagnatie van ruimtelijke ontwikkelingen nog mee voorkomen.
24 maart 2012 naar
aanleiding gesprek in Den Haag
Al jaren jagen incidenten nieuwe procedures aan. Budgetoverschrijdingen, vuurwerkrampen, voetbalvandalisme, seksschandalen, dakinstortingen of verkeersongevallen worden opgezogen en opgeblazen door de media en roepen bij parlementariërs een vorm van leiderschap op. Dit nooit meer, uitzoeken tot op de bodem, parlementaire enquêtecommissies, krachtige maatregelen. Liefst generiek want wat in Enschede kan gebeuren, kan overal ieder moment gebeuren. Deze week bladerde ik diagonaal door een handreiking van een overheid over risico’s en kansen. De inhoud ging voor 99% over risicobeheersing. Ik ging bij mezelf na of ik met de beste wil van de wereld nog zou durven ontwikkelen met alle procedures die dan gelden. Wegkruipen achter een computer met een strak omlijnde opdracht zou me resten. Reageren op mailberichten is al riskant, want je zou zo maar verwachtingen kunnen wekken die je organisatie niet waar kunt maken. Dan heb jij een probleem. We leven in een relatief vrij land maar maken er met elkaar een gevangenis van. We zijn kanaries die uit angst zelf het openstaande deurtje dicht trekken. Veilig achter tralies waar niemand door kan met de zekerheid van veilig verklaard zangzaad, veilig schoon water en een veilig gewassen blaadje sla. En dan uit volle borst zingen over ondernemerschap, authenticiteit en zelfredzaamheid.
Al jaren jagen incidenten nieuwe procedures aan. Budgetoverschrijdingen, vuurwerkrampen, voetbalvandalisme, seksschandalen, dakinstortingen of verkeersongevallen worden opgezogen en opgeblazen door de media en roepen bij parlementariërs een vorm van leiderschap op. Dit nooit meer, uitzoeken tot op de bodem, parlementaire enquêtecommissies, krachtige maatregelen. Liefst generiek want wat in Enschede kan gebeuren, kan overal ieder moment gebeuren. Deze week bladerde ik diagonaal door een handreiking van een overheid over risico’s en kansen. De inhoud ging voor 99% over risicobeheersing. Ik ging bij mezelf na of ik met de beste wil van de wereld nog zou durven ontwikkelen met alle procedures die dan gelden. Wegkruipen achter een computer met een strak omlijnde opdracht zou me resten. Reageren op mailberichten is al riskant, want je zou zo maar verwachtingen kunnen wekken die je organisatie niet waar kunt maken. Dan heb jij een probleem. We leven in een relatief vrij land maar maken er met elkaar een gevangenis van. We zijn kanaries die uit angst zelf het openstaande deurtje dicht trekken. Veilig achter tralies waar niemand door kan met de zekerheid van veilig verklaard zangzaad, veilig schoon water en een veilig gewassen blaadje sla. En dan uit volle borst zingen over ondernemerschap, authenticiteit en zelfredzaamheid.